Τι είναι το μη επεμβατικό προγεννητικό τεστ (Non Invasive Prenatal Test-NIPT)?

Τι είναι το μη επεμβατικό προγεννητικό τεστ (Non Invasive Prenatal Test-NIPT)?

  O όρος NIPT χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει τις γενετικές εξετάσεις που χρησιμοποιούν ελεύθερο DNA (cfDNA) που κυκλοφορεί στο μητρικό αίμα για την ανίχνευση των τρισωμιών 21, 18 και 13, καθώς και άλλων χρωμοσωμικών διαταραχών του εμβρύου. Αυτή η εξέταση έρχεται σε αντίθεση με τις επεμβατικές εξετάσεις που απαιτούν δείγματα που ελήφθησαν με αμνιοπαρακέντηση ή δειγματοληψία χοριακής λάχνης και σχετίζονται με χαμηλό κίνδυνο αποβολής.

   Πρέπει να τονιστεί ότι τα cfDNA NIPTs αφορούν ανιχνευτικές εξετάσεις, ενώ οι επεμβατικές εξετάσεις είναι διαγνωστικές. Οι ανιχνευτικές εξετάσεις εμβρυικών ανευπλοειδιών δεν είναι νέες. Βιοχημικές εξετάσεις ανίχνευσης, όπως το τεστ Papp-A και η β-hCG πραγματοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια. Η βασική διάκριση μεταξύ των βιοχημικών και των cfDNA τεστ διαλογής είναι η σαφώς μεγαλύτερη ακρίβεια του τελευταίου.

Πόσο ακριβή είναι τα cfDNA NIPTs?

     Αρκετές μεγάλες κλινικές μελέτες έχουν περιγραφεί με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Μια μετα-ανάλυση αναφέρει τις ακόλουθες διαγνωστικές ευαισθησίες/ειδικότητες: 99,0/99,92% (τρισωμία 21), 96,8/99,85% (τρισωμία 18), και 92,1/99,8% (τρισωμία 13). Αυτές οι υψηλές ειδικότητες είναι αξιοσημείωτες επειδή μεταφράζονται σε πολύ χαμηλά ψευδώς θετικά ποσοστά (0,08, 0,15 και 0,2%, αντίστοιχα). Αρκετά σημαντική όμως παράμετρος είναι και η θετική προγνωστική αξία (PPV) της δοκιμής.

    Η θετική προγνωστική αξία είναι το ποσοστό των αληθώς θετικών αποτελεσμάτων διαιρεμένα με τον αριθμό όλων των θετικών αποτελεσμάτων, και απαντά στο ερώτημα: Ποια είναι η πιθανότητα σε ένα προσβεβλημένο έμβρυο να δοθεί ένα θετικό αποτέλεσμα; Να τονισθεί ότι η PPV σε κάθε δοκιμή εξαρτάται από την επικράτηση της κατάστασης στο εξεταζόμενο πληθυσμό. Για τις τρισωμίες, η συχνότητά τους αυξάνει μαζί με την ηλικία της μητέρας. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος πριν από το τεστ για τις τρισωμίες 21, 18, και 13 σε μια 35χρονη με ένα έμβρυο σε ηλικία κύησης 10 εβδομάδων είναι 1:185, 1:470 και 1:1500, αντίστοιχα. Αυτά, σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά απόδοσης που περιγράφηκαν παραπάνω, μεταφράζονται σε PPVs του 87, 58, και 24%, αντίστοιχα. Όπως ήταν αναμενόμενο, στην τρισωμία 13 που είναι λιγότερο διαδεδομένη στον πληθυσμό που ελέγχθηκε, το πιο πιθανό είναι ότι ένα θετικό αποτέλεσμα cfDNA NiPt θα είναι ψευδώς θετικό.

    Συγκριτικά, η ευαισθησία του καλύτερου τεστ βιοχημικής διαλογής για την τρισωμία 21 είναι 93% με μία ειδικότητα 95%. Επομένως, ένα ρίσκο για την τρισωμία 21 1: 270, μεταφράζεται σε PPV μόνο 6%. Συμπερασματικά, τα cfDNA NIPTs υπερέχουν ξεκάθαρα από τις παραδοσιακές βιοχημικές εξετάσεις, όταν ανιχνεύουμε για εμβρυικές χρωμοσωμικές ανευπλοιειδίες.

    Παρόλο όμως την εξαιρετική τους ευκρίνεια τα cfDNA NIPTs δεν παράγουν οριστικά αποτελέσματα. Έτσι, ακριβώς όπως με θετική δοκιμασία διαλογής με βιοχημικούς δείκτες, ένα θετικό αποτέλεσμα από cfDNA NIPT θα πρέπει να ακολουθείται από επεμβατικές διαγνωστικές μεθόδους. 

    

Αντικαθιστούν τα cfDNA NIPTs τις παραδοσιακές βιοχημικές εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου; 

   Και ναι και όχι. Οι επιδόσεις των cfDNA NIPT έχουν αξιολογηθεί πλέον από κλινικές μελέτες σε γυναίκες υψηλού κινδύνου για μια εγκυμοσύνη με χρωμοσωμικές ανωμαλίες αλλά και σε όλες τις γυναίκες, ανεξάρτητα από τον κίνδυνο πριν το τεστ.

  Υπό το πρίσμα αυτού του γεγονότος, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η βιοχημική εξέταση δεν είναι πλέον δικαιολογημένη λόγω της χαμηλής PPV του. Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί που εμποδίζουν τα cfDNA NIPT να αντικαταστήσουν τη βιοχημική εξέταση. Το κόστος των cfDNA NIPT είναι υψηλό και για να χρησιμοποιηθεί ως διαγνωστική εξέταση πρώτης γραμμής δεν είναι επί του παρόντος οικονομικά αποδοτικό. Επίσης, η δοκιμή μπορεί να αποτύχει να παράγει ένα αποτέλεσμα στο 1-5% εκείνων που δοκιμάστηκαν (ανάλογα με τον πάροχο), αυτό συχνά οφείλεται στην μικρή ποσότητα του εμβρυϊκού DΝΑ στο μητρικό αίμα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η βιοχημική εξέταση παρέχει χρήσιμες πληροφορίες πέρα από την ανίχνευση των τρισωμίων που θα χαθούν εάν αντικατασταθεί με το cfDNA NIPT.

  Ανεξάρτητα από τους περιορισμούς του, το cfDNA NIPT είναι εδώ για να μείνει, και διάφορες έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη για την εφαρμογή του στην καθημερινή ρουτίνα.

  

Safembryo
Τσιμισκή 85, Θεσσαλονίκη
www.safembryo.com